Verslag

Euregionale Informatiebijeenkomst Waterstof

d.d. 10 januari 2025 in het Euregio-Forum, Kleve

Deelnemers

Aan de bijeenkomst namen ca. 50 vertegenwoordigers van de Euregio Rijn-Waal op bestuurlijk, politiek en ambtelijk niveau deel. Ook waren er vertegenwoordigers van de provincie Gelderland, diverse netwerkorganisaties, kennisinstellingen en het bedrijfsleven aanwezig. In totaal namen er ca. 60 personen deel aan de bijeenkomst.

De bijeenkomst werd gemodereerd door Sven Robertz, consultant voor grensoverstijgende samenwerking op het gebied van o.a. energie, mobiliteit en veiligheid.

Aanleiding

De aanleiding voor deze bijeenkomst vormde het voorstel van de Euregioraadsleden van Nijmegen en Arnhem in de Euregioraadsvergadering van 23 november 2023 om de leden van de Euregio Rijn-Waal te informeren welke ontwikkelingen met betrekking tot thema waterstof er aan weerszijden van de grens zijn. Dit voorstel werd door de Euregioraad aangenomen. In een gesprek met de initiatiefnemers is afgesproken om op 10 januari 2025 een Euregionale informatiebijeenkomst waterstof te organiseren. Doel van de bijeenkomst is het in eerste instantie om de leden van de Euregio Rijn-Waal te informeren over de situatie aan de andere kant van de grens. Mochten hier concrete ideeën voor grensoverstijgende projecten uit voortkomen is dit een mooi extra resultaat.

Bijeenkomst

De bijeenkomst werd geopend door Euregio-Voorzitter Hubert Bruls. Vervolgens gaven diverse key-notes en twee paneldiscussies meer inzicht in het thema waterstof.

De eerste key note werd verzorgd door prof. Seddighi van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen. Hij leidde het thema in en legde ook voor niet-deskundigen de toepassings- en productiemogelijkheden van waterstof uit. De presentatie vindt u onderaan de pagina.

Naar aanleiding van deze presentatie werd de vraag gesteld, in hoeverre witte waterstof een kansrijke optie is. In de Nederlandse media werd hier onlangs over bericht. Witte waterstof is waterstof die van nature in de bodem voorkomt en die zichzelf ook aanvult. Deze witte waterstof zou theoretisch gewonnen kunnen worden. De heer Seddighi gaf aan, de winning en het gebruik van witte waterstof eerder sceptisch te zien.

Met betrekking tot het gebruik van waterstof voor de glastuinbouw gaf de heer Seddighi aan, dat hier pilots lopen, maar dat deze sector slechts een beperkte rol speelt in het totaal verbruik van waterstof. De chemische industrie en de transport bieden de grootste kansen voor verduurzaming middels het gebruik van waterstof.

Voor wat betreft de verwachte prijsontwikkeling van waterstof gaf de heer Seddighi aan, dat het niet perse de subsidies voor het gebruik van waterstof zijn, die de prijzen zullen doen dalen. Dit zijn met name de technische ontwikkelingen en de verbetering van de transportinfrastructuur van waterstof.

De tweede key note werd verzorgd door Tom Verlinden van het netwerk Rh2ine. Rh2ine is een netwerk van verschillende overheden, bedrijven etc. die onderzoek doen naar de toepassing van waterstof voor de binnenscheepvaart op de Rijn. Men ontwikkelt bijvoorbeeld tanktainers en gestandaardiseerde koppelingen. Ook onderzoekt men hoe de Europese en diverse nationale wet- en regelgeving zodanig op elkaar afgestemd kan worden, dat deze verschillen de toepassing van waterstof in de binnenscheepvaart niet hinderen. Rh2ine onderhoudt ook contacten met andere initiatieven langs bijvoorbeeld de Donau en in Zuid-Europa. Ook deze presentatie is onderaan de pagina te vinden.

Deelnemers van de Euregionale Informatiebijeenkomst Waterstof zijn van harte uitgenodigd om in het netwerk te participeren. De contactgegevens staan in presentatie.

Deze twee key notes zijn gevolgd door een eerste paneldiscussie, waarin het perspectief van het bedrijfsleven centraal stond. Deelnemers aan de paneldiscussie waren Georg Dura (Zentrum für BrennstoffzellenTechnik GmbH), Frank Mietes (Alles over Waterstof), Matthias Kötter (Hexagon Purus Weeze GmbH). Binnen deze paneldiscussie discussieerden de panelleden met de deelnemers over de kansen en risico´s die het bedrijfsleven voor wat betreft de toepassing van waterstof ziet. Ook gaven de panelleden aan, wat hun wensen in richting van de overheid zijn. De belangrijkste conclusies van dit panelgesprek zijn:

Op dit moment is waterstof voor bedrijven nog geen rendabel businessmodel, er moeten dus andere stimulansen/overtuigingen zijn, die het voor de ondernemer de moeite waard maken om in waterstof te investeren. Bijvoorbeeld duurzaamheid, voor op de concurrentie willen lopen.
Infrastructuur is essentieel om waterstof als business model rond te krijgen
Antwoorden op vragen voor de toekomst (als waterstof grootschaliger beschikbaar is en toegepast kan worden, bijvoorbeeld in de binnenscheepvaart en staalindustrie) moeten nu geformuleerd worden.
Waterstof als energiebron voor huizen kan een business case zijn, maar het hangt van de situatie af. Er zijn enkele succesvolle proeven zoals in Lochem.
Lokaal kunnen waterstofelektrolyse-systemen bij windmolens of zonnevelden een oplossing vormen om de netwerkcapaciteiten te stabiliseren. Het is een beslissing van de maatschappij of men kiest voor een goed (en goedkoop) leven op de korte termijn of duurzaamheid voor de lange termijn. De overheid dient hiervoor bewustzijn te creëren.
De sociale acceptatie is belangrijk. Angst met betrekking tot bijvoorbeeld de brandbaarheid dient weggenomen te worden.
Er is een stabiel politiek klimaat nodig om ondernemers te laten durven investeren in waterstof; een betrouwbare overheid.
Subsidies moeten ingezet worden om een markt te genereren, niet om individuele initiatieven te ondersteunen.
Gemeenten kunnen waterstof in bijvoorbeeld het ov stimuleren, de markt volgt.
In een Euregionale context kan men van elkaar leren, zowel van positieve als negatieve voorbeelden.
Gemeenten kunnen een belangrijke rol spelen in het verstrekken van kennis over waterstof. Bijeenkomsten organiseren, business cases doorrekenen voor bedrijven, best practices laten zien, gemeenten kunnen voorzien in lokale communities. Het MKB moet overtuigd worden, hier ligt ook een taak voor gemeenten.

In de derde key note stelde Catrin Siebert het netwerk H2 Niederrhein Kreis Wesel voor. Dit betreft een lokaal netwerk, dat 2-3 keer per jaar bijeenkomt, zowel online als fysiek. Er zijn ook al Nederlandse partijen bij betrokken. Er worden diverse thema´s behandeld als mobiliteit, infrastructuur, industrie en de bijbehorende uitdagingen. De presentatie vindt u onderaan de pagina.

Deelnemers van de Euregionale Informatiebijeenkomst Waterstof zijn van harte uitgenodigd om in het netwerk te participeren. De contactgegevens staan in de presentatie.

Gemeenten kunnen het lokale/regionale netwerk stimuleren. Het belangrijkste is echter dat gemeenten hun huiswerk doen en hun zaken op orde hebben, voor wat betreft wet- en regelgeving, plannen en vergunningsprocedures en dat het personeel is voorbereid op de te verwachten aantallen waterstofinitiatieven in de komende jaren. Daar moeten gemeenten nu al op inspelen.

In de vierde key note stelde Sem van der Linden van Oost NL het EU-projectvoorstel Hydrogen Valley voor. Dit Nederlands-Duitse projectvoorstel omvat o.a. het noordelijk deel van het Nederlandse werkgebied en een deel van Nordrhein-Westfalen. Doel is het om een regionaal ecosysteem voor waterstof op te zetten. De presentatie vindt u onderaan de pagina.

Voor meer informatie en eventuele deelname kunnen de deelnemers van de Euregionale Informatiebijeenkomst Waterstof contact opnemen met Oost NL. De contactgegevens staan in presentatie.

De tweede paneldiscussie stond in het teken van de manier waarop overheden omgaan met het thema waterstof. Deelnemers aan de paneldiscussie waren Jan van Dellen (The Economic Board), Tom Verlinden (Rh2ine), Benedikt Rösen (Wirtschaftsförderung Kreis Kleve) en Matthias Heina (Wasserstoff Koordinator Stadt Duisburg). De belangrijkste conclusies van dit panelgesprek zijn:

Er is een groot potentieel aan mogelijke toepassingen. Veel bedrijven zijn hier al mee bezig. Het is belangrijk dat overheden bedrijven ondersteunen in het marktklaar maken van ontwikkelingen. Netwerken zijn hierbij belangrijk, ook grensoverstijgend.
De rest van de wereld zit niet stil. Europa en daarmee ook Nederland en Duitsland moeten versnellen.
Het is belangrijk om de samenwerking tussen overheden, ondernemers en onderwijsinstellingen te stimuleren. We bevinden ons in een overgangsperiode. Het is belangrijk om niet te kleinschalig en te versnipperd te werken, vandaar dat (grensoverstijgende) netwerken belangrijk zijn. De krachten moeten gebundeld worden, men moet elkaar niet als concurrent zien. Gezamenlijk dient men de grote kansrijke projecten ook voor de korte termijn te benoemen.
Burgerparticipatie is belangrijk. Duisburg heeft haar inwoners uitgenodigd om mee te denken over toepassingen voor waterstof. Hier was ook subsidie voor.
Veiligheidsaspecten (bijvoorbeeld opleidingen brandweer bij blussen van waterstof) kunnen goed in een grensoverstijgende context worden benaderd.
De wegval van subsidies (Duitsland) en het instabiele politieke klimaat (Nederland en Duitsland) maken het voor gemeenten lastig om beleid te voeren, maar juist daarom is het belangrijk om hier gezamenlijk op te trekken, zodat men bij een veranderende situatie snel kan ageren. Daarom is het belangrijk om de contacten van deze bijeenkomst warm te houden.
De Hydrogen Academy van Waterstofnet biedt interessante bijeenkomsten/presentaties.
The Economic Board nodigt de Kreise en Wesel uit om in contact te blijven.

Resultaten/vervolgstappen

De vertegenwoordigers van de alle voorgestelde initiatieven/bedrijven/netwerken willen hun netwerk en kennis graag delen. De deelnemers aan de Euregionale Informatiebijeenkomst Waterstof zijn van harte uitgenodigd.
De wens is uitgesproken om de euregionale contacten die op 10 januari gelegd zijn te behouden en te onderhouden.
Waterstof kan op veel verschillende terreinen en in een breed spectrum aan sectoren worden toegepast. Belemmerende factoren zijn nu nog een sluitende business case, de ontbrekende infrastructuur. Verwacht wordt, dat de technologische ontwikkelingen deze hindernissen in de toekomst wegnemen. Hierop dient geanticipeerd te worden.
Mogelijkheden voor projecten:
- In een Euregionale context kan men van elkaar leren, zowel van positieve als negatieve voorbeelden.
- Gemeenten kunnen een belangrijke rol spelen in het verstrekken van kennis over waterstof. Bijeenkomsten organiseren, business cases doorrekenen voor bedrijven, best practices laten zien, gemeenten kunnen voorzien in lokale communities. Het MKB moet overtuigd worden, hier ligt ook een taak voor gemeenten.
- Dienstverlening gemeenten op elkaar afstemmen, kennis- en processen delen.
- Burgerparticipatie gezamenlijk vorm geven.
- Veiligheidsaspecten (bijvoorbeeld opleidingen brandweer bij blussen van waterstof).
- Netwerken delen.
Terugkoppeling waterstofbijeenkomst aan het Dagelijks Bestuur van de Euregio Rijn-Waal.
Evaluatiegesprek secretariaat Euregio Rijn-Waal, initiatiefnemers en dagvoorzitter over kansen voor eventuele projecten.
Terugkoppeling in de Euregioraad op 26 juni 2025.

Downloads

Keynote prof. Seddighi
Keynote Tom Verlinden
Keynote Catrin Siebert
Keynote Sem van der Linden

Downloads/Documenten van de Stadt Duisburg

Kurzgutachten Bürgerrat Wasserstoff

Übersichtskarte Wasserstoffaktivitäten (Deutsch)

Übersichtskarte Wasserstoffaktivitäten (Englisch)